Alerji Deri Testleri

Yazar: Prof.Dr.Ersoy Civelek (Çocuk Alerji İmmünoloji Uzmanı)

Alerji vücudun normalde vücuda zararlı olmayan ve bağışıklık sistemi tarafından zararsız olarak tanınan bazı maddeleri (süt, yumurta, balık, kuruyemiş, polen, ev tozu akarı ve küf gibi) bazı kişilerin “yabancı” veya “zararlı” olarak tanıması sonucunda ortaya çıkan tepkilere verilen genel isimdir.

Alerji deri testleri kimlere yapılır, yapılmalıdır?

gibi durumlarda yapılır.

Prof.Dr.Ersoy Civelek. Görüntülü online görüşme randevu : 0532 1528752

Alerji deri testi kaç yaşında yapılır?

Alerji testleri her yaşta yapılabilir. Alerji testinde yaş sınırlaması yoktur. Şikayeti olan her çocuğa kaç yaşında olduğuna bakmadan alerji testi yapılabilir. Beş yaşından önce veya 3 yaşından önce alerji testi yapılmaz bilgisi doğru değildir. Şikayet varsa test yapmak için yaş önemli değildir.

Kaç çeşit alerji deri testi vardır?

Alerjik hastalıklardan şüphe edilen kişilere şüphelenilen hastalığa göre dört farklı çeşit alerji deri testi yapılabilir.

1.Cilt üstüne yapılan testler (Epidermal alerji testleri)

Alerjiye neden olduğundan şüphelenilen maddelerin (özel olarak hazırlanmış test sıvıları) çok küçük iğne uçları ile (iğne uçlarının uzunluğu 1 mm civarındadır) cildin üzerine uygulanması şeklinde yapılır. Uygulamadan sonra hastada o maddeye alerji varsa kabarıklık ve kızarıklık olur. Bu kabarıklıkların şiddetinin alerji uzmanı tarafından değerlendirilmesi sonucunda hastanın o maddeye karşı alerjisinin olup olmadığına karar verilir.

2. Cilt içine yapılan alerji testleri (İntradermal alerji deri testleri):

Mekanizması epidermal testler ile benzerdir. Bu testte alerjik olduğundan şüphe duyulan madde çok ince bir iğne ile çok az miktarda cildin içinde verilir ve benzer şeklide kızarıklık, kaşıntı ve kabarıklık olup olmadığı değerlendirilir. Besin alerjilerinde kullanılamaz.

3. Cilt altına yapılan alerji testleri (Subkutan alerji deri testleri):

Bu testte alerjik olduğundan şüphe duyulan madde çok ince bir iğne ile çok az miktarda cildin altına verilir ve benzer şeklide kızarıklık, kaşıntı ve kabarıklık olup olmadığı değerlendirilir. Daha çok ilaç alerjilerinden şüphelenilen durumlarda kullanılır.

4. Yama şeklinde yapılan alerji deri testleri:

Yama alerji testleri daha çok geç dönemde ortaya çıkan (genellikle bir günden sonra) şikâyetlerin sebeplerini araştırmak için yapılır. Testlerde alerjik olduğundan şüphelenilen maddeler özel bir şekilde cildin üzerine yama şeklinde yapıştırılır ve 2-3 gün sonra yapıştırılan yerde kızarıklık ve kabarıklık olup olmadığı kontrol edilir. Genellikle ilaçlardan, kozmetik malzemelerin uygulanmasından, bazen besinlerden ve nikel gibi metal takıların ve diş tellerinin uygulanmasından sonra ortaya çıkan tepkilerin araştırılmasında kullanılır. Ev tozu ve polen gibi uçucu alerji maddelerinin araştırılmasında kullanılmaz.

Alerji deri testi kimler tarafından yapılmalıdır?

Alerji testleri çocuk veya erişkin alerji ve klinik immünoloji uzmanları tarafından yapılmalıdır.

Temas sonuç oluşan alerjik hastalıklarda (kozmetik, metal gibi) yapılan yama testleri hem alerji hem dermatoloji uzmanları tarafından yapılmaktadır.

Hastanın şikâyetlerine göre hangi testlerin uygulanacağı, test sonuçlarının değerlendirilmesi ve sonuçların şikâyetler ile ilgili olup olmadığını değerlendirmek ayrı bir uzmanlık alanıdır. Doktorlar test sonuçlarını değil hastaların şikayetlerini tedavi ederler.

Ülkemizde alerji ve klinik immünoloji uzmanlık eğitimi çocuk sağlığı ve hastalıkları, dâhiliye, göğüs hastalıkları ve dermatoloji uzmanlık eğitimlerini bitirdikten sonra ayrı bir sınavla girilen 3 yıllık bir üst ihtisas eğitimi ile alınmaktadır. Bu eğitim sonunda çocuk immünolojisi ve alerji hastalıkları uzmanları çocuk hastaları, erişkin klinik immünoloji ve alerji hastalıkları uzmanları erişkin hastaları değerlendirmektedir.

Şikâyeti olmayan kişilere “kişinin isteği üzerine” alerji testi yapılır mı?

Hayır, yapılmamalıdır. Örnek vererek anlatayım. Hiçbir şikâyeti olmayan bir çocuğa bir şekilde alerji deri testi yapılmış ve “teste göre” fıstık veya polen alerjisi tespit edilmiş olsun. Eğer bu çocuk fıstık yediğinde veya polen mevsiminde özel bir şikâyet tarif etmiyorsa bu test pozitifliklerinin hiçbir önemi yoktur. Bu nedenle şikâyeti olmayan kişilere alerji deri testi yapılmasına gerek yoktur. Doktorlar alerji deri testi sonuçlarını değil şikâyetlere neden olan hastalıkları tedavi ederler. Şikâyeti olmayan bir kişiye fıstık deri alerji testi pozitif çıktığı için fıstık yasaklanmaz. Polenle şikâyet tarif etmeyen bir kişiye polen deri alerji testi pozitif çıktı diye bazı kısıtlamalar önerilmez veya alerji aşı tedavisi yapılmaz.

Hiç şikâyet olmadığı halde alerji deri testinde alerji çıkabilir mi?

Evet, çıkabilir. Bu durum tıp kitaplarında “sensitizasyon” yani duyarlılık-hassasiyet olarak isimlendirilir. Vücutta örneğin çayır polenine karşı bir kimyasal madde oluşmuştur ancak vücut bu çayır poleni ile karşılaştığı halde hiçbir şikâyet olmamaktadır. Bu durumun sebepleri tam olarak bilinmemektedir. Hiç şikâyet yokken herhangi bir test pozitif çıktı diye bir hastaya tedavi verilmez, kısıtlama yapılmaz.

Alerjik şikâyeti olan kişilerde alerji olmayabilir mi?

Evet, bazen bu kişilerde alerji olmayabilir. Örnek vermek gerekirse astım hastalarının hepsinde alerji yoktur. Yaşanılan bölgeye ve hastaların sosyal ve ekonomik durumuna göre astımlı hastaların yaklaşık %50-80’inde alerji vardır. Rakamlar daha yüksek veya daha düşük te olabilir.

Alerji testi kaç alerji maddesi ile yapılmalıdır?

Avrupa Alerji ve Klinik İmmünoloji Derneği (eaaci.org) tarafından genel olarak astım ve alerjik hastalıklar için 15-16 alerji maddesi test yapılmasının alerjiyi neredeyse %99 tespit edebileceği bildirilmiştir. Ancak alerji aşısı yapılması planlanan hastalara çok detaylı alerji testleri yapılmalıdır.

Besin alerjisinden şüphelenilen durumlarda test yapılacak besin sayısı hastanın şikâyetlerine ve şüphelerine göre belirlenir. Tüm dünyada en yaygın görülen süt, yumurta, buğday, yer fıstığı, soya, balık maddeleri her zaman teste konur. Besin testleri yaparken hem hazır maddeler, hemde hastanede besinlerden taze hazırlanan test maddeleri ile test yapılabilir.

Alerji Deri Testleri

Yazar: Prof.Dr.Ersoy Civelek (Çocuk Alerji İmmünoloji Uzmanı)